Month: luty 2021
Home2021luty

Miesiąc: luty 2021

Przychód i koszt uzyskania w przypadku konwersji pożyczki na kapitał zakładowy. Wymóg wpłaty pożyczki na rachunek spółki. Warszawa, dnia 9 lutego 2021 r.

W przypadku konwersji wierzytelności z tytułu pożyczki na udziały w podwyższonym kapitale zakładowym spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powstaje przychód po stronie wspólnika-pożyczkodawcy.  Przychód ten stanowi wartość nominalna udziałów objętych w wyniku konwersji (art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).  Z kolei kosztem uzyskania przychodu dla wspólnika będzie kwota pożyczki przeznaczona na wniesienie w postaci wkładu na udziały (art. 15 ust. 1j pkt 2a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że konwersja wierzytelności na kapitał zakładowy stanowi wniesienie do spółki wkładu niepieniężnego.  Konwersja wierzytelności wierzyciela oznacza jej zamianę na inne prawo majątkowe (na udziały) i nie jest wniesieniem wkładu w formie pieniężnej.  Wniesienie wkładu w formie pieniężnej można zrealizować tylko przez wpłatę pieniądza (gotówki) lub przy użyciu pieniądza bankowego.

Należy pamiętać o poważnym wymogu aby kwota pożyczki została uprzednio przekazana na rachunek płatniczy spółki, do której wnoszony jest taki wkład.  Zgodnie bowiem z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w przypadku objęcia udziałów w spółce w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część  – na dzień objęcia tych udziałów (akcji) ustala się koszt uzyskania przychodu w wysokości wartości odpowiadającej kwocie udzielonej pożyczki, która została przekazana przez wnoszącego wkład na rachunek płatniczy tej spółki.  Wartość kosztu uzyskania przychodu nie może być jednak wyższa niż wartość wkładu z tytułu tej pożyczki – jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest wierzytelność z tytułu tej pożyczki.

W konsekwencji, po stronie udziałowca może wystąpić dochód do opodatkowania ponieważ dochodem z tytułu objęcia udziałów za wkład niepieniężny jest różnica między przychodem a kosztami jego uzyskania.  Może się stać i tak, że obie wartości będą jednakowe i po stronie udziałowca nie pojawi się dochód do opodatkowania a cała operacja będzie neutralna podatkowo.

Należy pamiętać, że powyższego efektu nie będzie można osiągnąć jeśli pożyczka nie była wcześniej wpłacona na rachunek spółki przez wspólnika-pożyczkodawcę wnoszącego wkład.  Innymi słowy, w przypadku konwersji pożyczki na kapitał, nie będzie można uznać za koszt uzyskania przychodów kwoty konwertowanej pożyczki, jeżeli środki pieniężne zostały wcześniej postawione do dyspozycji w innej formie np. poprzez kompensatę wzajemnych zobowiązań (bezgotówkowo – bez wpłaty na rachunek).

Warto zwrócić uwagę, iż przepis art. 15 ust. 1j pkt 2a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnym regulujący kwestię kosztów nie odnosi do odsetek lecz wyłącznie do kwoty pożyczki i kredytu.

Bernard Łukomski
radca prawny
+48 608 093 541
Warszawa, dnia 9 lutego 2021 r.

Sprzedaż nieruchomości jako działalność gospodarcza, czy jako zarząd majątkiem prywatnym?

W przypadku zbycia nieruchomości uzyskane przychody mogą być zaliczone do przychodów z tytułu zarządu majątkiem prywatnym albo z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

O fakcie dokonania sprzedaży nieruchomości w charakterze podatnika prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą (a nie w ramach zarządu majątkiem prywatnym – wykonywania prawa własności), decyduje stopień aktywności w zakresie obrotu nieruchomościami, który wskazuje, czy angażowane są środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w ramach prowadzenia działalności gospodarczej.

Należy pamiętać, że fakt prowadzenia działalności gospodarczej, rozumianej jako uporządkowany ciąg czynności i zdarzeń faktycznych, zawsze ma charakter obiektywny (tj. niezależny od subiektywnej woli danej osoby).

Wszelkie działania cechujące się:

– fachowością (stałym, nie okazjonalnym, nie amatorskim charakterem),

– podporządkowaniu regułom opłacalności i zysku (zasadzie racjonalnego gospodarowania),

– działaniem na własny rachunek,

– powtarzalnością działań i

– uczestnictwem w obrocie gospodarczym,

należy uznać za pozarolniczą działalność gospodarczą, a uzyskane w ich wyniku przychody za przychody z tejże działalności gospodarczej.

Dla ustalenia istnienia takiej działalności, nie ma znaczenia formalne oświadczenie danego podatnika (zbywcy nieruchomości), że działalność gospodarczą prowadzi lub nie prowadzi.  Także jego zamiar nie ma znaczenia decydującego a jedynie, może mieć charakter pomocniczy w ustaleniu, czy mamy do czynienia z działalnością gospodarczą.  Innymi słowy, kwestia subiektywnej woli zbywcy nieruchomości odnośnie wyboru źródła przychodów nie ma charakteru przesądzającego.

W każdym przypadku decydujące są okoliczności obiektywne, a mianowicie, dokonywanie obrotu nieruchomościami w sposób zorganizowany, ciągły, we własnym imieniu, w celu osiągania zarobków z tego tytułu w sposób trwały.  Takie postępowanie będzie świadczyć o działaniu podatnika spełniającym obiektywne kryteria uznania tego działania za działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku zbycia nieruchomości uzyskane przychody mogą być zatem zaliczone do przychodów z tytułu działalności gospodarczej, jeżeli ich zbycie nastąpiło podczas wykonywania czynności posiadających cechy, jakim winna odpowiadać działalność gospodarcza.

Rozpatrywany całościowo, zespół powiązanych ze sobą działań, powtarzalnych, uporządkowanych, konsekwentnie prowadzących do osiągnięcia zysku, w szczególności łącznie polegających na wielokrotnym nabywaniu nieruchomości przez kilka lat, ich zaawansowanym przygotowaniu do sprzedaży (tzn. w sposób wykraczający poza zwykły zarząd mieniem), wielokrotnym zbywaniu w celu zarobkowym odpowiednio przygotowanych nieruchomości będzie świadczyć o prowadzeniu działalności gospodarczej w zakresie obrotu nieruchomościami.

 

Bernard Łukomski
Radca prawny
+48 608 093 541
Warszawa, dnia 4 lutego 2021 r.

Ewidencja dla celów IP Box u podatników podatku dochodowego od osób fizycznych – art. 30cb ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Podatnicy zamierzający skorzystać z ulgi IP Box obowiązani się do prowadzenia ewidencji tej działalności.  Ewidencja ta powinna spełniać określone prawem wymogi.  Jednakże przepisy dotyczące tejże ewidencji pozwalają na pewną dowolność co do sposobu i czasu jej sporządzenia.  Taka konkluzja zdaje się wynikać z niedawnych orzeczeń sądów administracyjnych.

Zgodnie z przepisami podatnicy chcący skorzystać z ulgi IP Box powinni:

(1) wyodrębnić każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej w prowadzonych księgach rachunkowych;

(2) prowadzić księgi rachunkowe w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej;

(3) wyodrębnić koszty, przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu;

(4) dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie łącznego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej – w przypadku gdy podatnik wykorzystuje więcej niż jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa powyżej;

(5) dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w odniesieniu do tego produktu lub tej usługi albo do tych produktów lub tych usług – w przypadku gdy podatnik wykorzystuje jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej lub większą liczbę tych praw w produkcie lub usłudze albo w produktach lub usługach, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa powyżej.

Natomiast podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów obowiązani są wykazać powyższe informacje w odrębnej ewidencji.  Jeśli na podstawie ksiąg rachunkowych lub odrębnej ewidencji, nie jest możliwe ustalenie dochodu (straty) z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, podatnik jest obowiązany do zapłaty podatku według zasad ogólnych.

Jak wskazuje się w dotychczasowym orzecznictwie żaden z przepisów nie określa formy owej „odrębnej ewidencji”, ani nie narzuca podatnikom ram czasowych, w jakich ewidencję tę powinni sporządzić.  Ponadto, sądy administracyjne krytycznie odnoszą się do Objaśnień Ministerstwa Finansów wskazując, że nie mają one waloru normatywnego i nie mogą nakładać na podatników obowiązków nie wynikających z aktów normatywnych (wyrok WSA w Gdańsku z września 2020 r.).

Jak wskazano powyżej, przepisy o IP Box nie narzucają podatnikom konkretnej formy ewidencjonowania zdarzeń na cele stosowania preferencji IP Box.  Jednakże niezbędne jest, aby ewidencja ta była prowadzona w taki sposób aby można było wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym łączną sumę:

– przychodów,

– kosztów podatkowych,

– dochodów,

– strat,

– dochodów podlegających opodatkowaniu stawką 5 %, oraz

– dochodu, który nie będzie podlegał preferencyjnemu opodatkowaniu.

Wydaje się, że spełnienie tego wymogu nie powinno nastręczać podatnikom jakichkolwiek kłopotów.

W przypadku podatników, którzy nie prowadzą ksiąg rachunkowych wymóg zapewnienia wyodrębnionej ewidencji może być spełniony, na przykład, poprzez sporządzanie comiesięcznego zestawienia dokumentów, które potwierdzają poniesione wydatki dotyczące danego projektu kwalifikowanego IP na koniec danego miesiąca.  Takie zestawienie może formę arkusza kalkulacyjnego.  W takim przypadku zestawienie zbiorcze obejmowałoby wydatki dotyczące realizacji działalności badawczo-rozwojowej zmierzającej do wytworzenia, rozwinięcia lub ulepszenia kwalifikowanego IP do końca danego miesiąca kalendarzowego.  Zestawienie to mogłoby być sporządzane poprzez narastające ujęcie wydatków w odniesieniu do poszczególnych zadań (wyrok WSA w Bydgoszczy z września 2020 r.).

Najbardziej liberalne podejście do tego zagadnienia zaprezentował WSA we Wrocławiu.  Zdaniem tego sądu z ewidencji powinno wynikać przypisanie kosztów prowadzonej działalności na poszczególne źródła przychodów.  Odrębna od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencja ma na celu obliczenie podstawy opodatkowania.  Ewidencja powinna być sporządzona w sposób mający osiągnąć wskazany cel.  Jeżeli „odrębna ewidencja” ten cel spełnia, należy ją uznać za prowadzoną w sposób należyty.  W ocenie tego sądu, nienależyte prowadzenie odrębnej ewidencji, to takie jej prowadzenie, które uniemożliwia określenie prawidłowej podstawy opodatkowania stawką 5 %, która nie zawiera informacji, o których mowa w art. 30cb ust. 1 ustawy.

Jeżeli ewidencja ta spełnia wskazany cel na dzień dokonania rozliczenia, to nie można jej uznać za prowadzoną w sposób nieprawidłowy (wyrok WSA we Wrocławiu z sierpnia 2020 r.).

Bernard Łukomski
radca prawny
+48 608 093 541
Warszawa, dnia 2 lutego 2021 r.

Warunki skorzystania z ulgi mieszkaniowej – art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych

Warunkiem zwolnienia z opodatkowania jest wydatkowanie na własne cele mieszkaniowe przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości.  Przychodem jest zaś wartość nieruchomości, wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia.  Natomiast, słowo „wartość” oznacza ile coś jest warte pod względem materialnym.  Dlatego, warunkiem skorzystania ze zwolnienia podatkowego jest to, aby wartość wyrażona w cenie sprzedaży (pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia) została w odpowiednim czasie wydatkowana na własne cele mieszkaniowe podatnika.  Zupełnie obojętne jest to, co ze wspomnianą „wartością przychodu” dzieje się w okresie od jej uzyskania, do dnia jej spożytkowania na własne cele mieszkaniowe.  W czasie określonym przez ustawę podatkową należy jedynie w określony sposób spożytkować odpowiednią kwotę, która odpowiada przychodowi (tj. ma taką samą wartość) z odpłatnego zbycia nieruchomości (wyrok WSA w Gliwicach z 2019 r.).

W wyroku z listopada 2020 Wojewódzki Sąd Administracyjny podobnie stwierdził, że warunkiem skorzystania ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest wydatkowanie na wymienione w tym przepisie cele konkretnych pieniędzy (tj. bezpośrednio pochodzących ze sprzedaży mieszkania).  Wystarczające jest wydatkowanie jedynie „wartości przychodu” (ekwiwalentu) uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości lub prawa majątkowego.  Zdaniem sądu z przepisów wynika jedynie konieczność wydatkowania określonej kwoty na własne cele mieszkaniowe we wskazanym terminie.  Sąd uznał, że nie jest wykluczona sytuacja, gdy konkretne środki pochodzące z tytułu odpłatnego zbycia danej nieruchomości zostaną wcześniej, w całości, wydatkowane na spłatę innych zobowiązań lub na własne potrzeby konsumpcyjne.  Podatnik może przecież później pozyskać inne środki lub po prostu może takimi dysponować wcześniej (np. w formie oszczędności) i za nie dokonać nabycia rzeczy lub praw (np. nowego mieszkania) realizujących jego cel mieszkaniowy.

W tym samym duchu wypowiedział się w roku 2019 również Naczelny Sąd Administracyjny.  NSA stwierdził, iż w celu skorzystania ze zwolnienia z zapłaty podatku od przychodu ze sprzedaży nieruchomości, podatnik musi wydać środki z transakcji na określony cel.  Jednak nie muszą być to dokładnie te same pieniądze.  Pokrycie części wydatków na własny cel mieszkaniowy z innego konta niż to, na które trafiły pieniądze ze sprzedaży mieszkania, również nie odbiera zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych.  NSA słusznie uznał, że nie ma znaczenia sposób zadysponowania przez sprzedającego nieruchomość (np. mieszkanie) uzyskaną kwotą.  Wydatkowanie przychodu ze sprzedaży nieruchomości, na inne zaległe zobowiązania nie pozbawia prawa do ulgi, gdyż warunkiem skorzystania ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f. nie jest wydatkowanie na wymienione w tym przepisie cele konkretnych pieniędzy, lecz wartości przychodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości lub prawa majątkowego.

 

Bernard Łukomski
radca prawny
+48608093541
Warszawa, dnia 1 lutego 2021 r.

Wydatki na nabycie usług niematerialnych a koszty uzyskania przychodu – art. 15e ust. 11 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie z art. 15e ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (u.p.d.o.p.) podatnicy są obowiązani wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów koszty:

(a)  usług doradczych,

(b) badania rynku,

(c) usług reklamowych,

(d) zarządzania i kontroli,

(e) przetwarzania danych,

(f) ubezpieczeń,

(g) gwarancji i poręczeń oraz

(h) świadczeń o podobnym charakterze,

poniesione bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotów powiązanych lub podmiotów mających miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, w części, w jakiej koszty te łącznie w roku podatkowym przekraczają 5% kwoty odpowiadającej nadwyżce sumy przychodów ze wszystkich źródeł przychodów pomniejszonych o przychody z tytułu odsetek nad sumą kosztów uzyskania przychodów pomniejszonych o wartość zaliczonych w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych i odsetek.

Z kolei w świetle art. 15e ust. 11 pkt 1 u.p.d.o.p. powyższe ograniczenie, nie ma zastosowania do kosztów usług, opłat i należności, zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio związanych z wytworzeniem lub nabyciem przez podatnika towaru lub świadczeniem usługi.

Wskazany w przepisie zwrot „bezpośrednio” oznacza, że wydatki na nabycie usług niematerialnych ponoszone przez podatnika na rzecz jego kontrahentów nie podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na mocy art. 15e ust. 1 w zw. z art. 15e ust. 11 pkt 1 u.p.d.o.p., jeżeli wydatki te pozostają w takim związku przyczynowo – skutkowym, że warunkują, w przyjętym modelu biznesowym, nabycie lub wytworzenie danego rodzaju towarów bądź świadczenie konkretnego typu usługi.  Wydatki na zakup usług niematerialnych powinny stanowić tzw. kosztów stałych, związanych z bieżącym i codziennym funkcjonowaniem, które odnoszą się do całokształtu działalności podatnika.  Zatem nie powinny to być koszty ogólne, ponoszone bez związku z konkretnym towarem czy usługą.  Konieczność powiązania kosztu z produktem, towarem i usługą wyklucza z zakresu wyłączenia zawartego w art. 15e ust. 11 pkt 1 u.p.d.o.p. tylko koszty ogólne służące działalności podatnika, ponoszone bez związku z konkretnym towarem lub usługą (wyrok NSA z 2020 r.).

Jak wskazuje się w orzecznictwie sądów administracyjnych „nieporozumieniem jest uzależnienie możliwości pełnego zaliczenia tego typu wydatków do kosztów uzyskania przychodu od tego, czy i w jakim zakresie zostały one uwzględnione w cenie konkretnego produktu (tj. towaru lub usługi). Zaliczenie takie jest bowiem kwestią pozaprawną – stanowi ono wynik decyzji o charakterze ekonomicznym, rynkowym, a nie prawnym.  W omawianym przepisie chodzi po prostu o wydatki niezbędne dla wytworzenia danego wyrobu/wykonania danej usługi w konkretnych okolicznościach faktycznych u konkretnego podatnika.  Przepis art. 15e ust. 11 pkt 1 wskazuje na związek tego rodzaju, że bez poniesienia danego wydatku usługa nie obejmowałaby wszystkich elementów i nie mogłaby być wykonana w takim stopniu lub byłaby niepełnowartościowa i odbiegałaby od standardu usługodawcy i oczekiwań klienta.  Bezpośrednie związanie usługi nabytej z usługą świadczoną rozumie się jako niezbędność tej pierwszej dla wyświadczenia tej drugiej (wyrok WSA w Warszawie z 2020 r.).

W kontekście powyższego za kontrowersyjne można uznać twierdzenie WSA w Poznaniu, że o bezpośrednim związku kosztu z wytworzeniem lub nabyciem towaru bądź świadczeniem usługi można mówić jedynie w sytuacji, gdy koszt ten wprost oraz w dostrzegalny, możliwy do precyzyjnego określenia sposób przekłada się na cenę wytwarzanych lub nabywanych przez podatnika towarów bądź realizowanych przez niego usług.  Natomiast przy ocenie, czy dany może zostać uznany za koszt bezpośrednio związany z wytworzeniem (nabyciem) usługi lub towaru pomocne jest również zbadanie, czy bez poniesienia danego wydatku, byłoby możliwe wytworzenie konkretnego produktu (wyroki WSA w Poznaniu z 2019 r.).

 

Bernard Łukomski
radca prawny
+48 608 093 0541
Warszawa, dnia 1 lutego 2021 r.