Podatnicy zryczałtowanego podatku od spółek mogą utracić prawo do korzystania z niego w różnych momentach prowadzenia działalności.  Z kolei w zależności od momentu utraty prawa do podlegania opodatkowaniu ryczałtem od spółek zastosowanie mogę mieć odmienne konsekwencje (skutki) podatkowe.  W niektórych przypadkach możliwość korzystania z podatku estońskiego wydaje się być możliwa nawet za rok, w którym podatnik nie spełniał ustawowych warunków.  W innych zaś przypadkach wydaje się, że utrata możliwości opodatkowania podatkiem zryczałtowanym następuje wcześniej, niejako ze skutkiem „wstecznym”.  Warto więc zastanowić się, które wymogi mają większą, a które mniejszą wagę.  Nie jest przecież pewne ani oczywiste, że w dynamicznych realiach gospodarczych nie dojdzie do nieoczekiwanych zmian, czy rozstrzygnięć, które — w konsekwencji — wymuszą zmianę rozliczeń podatkowych. 

Podatnik opodatkowany ryczałtem traci prawo do tego opodatkowania:

1)         z końcem roku podatkowego czteroletniego okresu, tj. standardowego okresu opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek;

3)         z końcem roku podatkowego, w którym przynajmniej 50% przychodów spółki pochodzi z wierzytelności, odsetek, pożytków od pożyczek, poręczeń, gwarancji, praw autorskich, praw własności przemysłowej, instrumentów finansowych, niektórych transakcji z podmiotami powiązanymi;

3)         z końcem roku podatkowego, w którym nie spełniono warunku zatrudnienia odpowiedniej liczby odpowiednich osób na odpowiednich zasadach (np. trzech pracowników);

Powyższe sugeruje, że rok, w którym nie były spełnione ustawowe warunki dotyczące m.in. zatrudnienia wciąż podlega (korzysta z) zasadom podatkowym właściwym dla ryczałtu.

Istnieją jednak przypadki, gdy utrata prawa do opodatkowania ryczałtem następuje wcześniej, tzn. z końcem roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym nie były spełnione określone warunki (miały miejsce określone zdarzenia).  Dzieje się tak w przypadku podatnika opodatkowanego ryczałtem, który:

• przestał (w trakcie danego roku) prowadzić działalność w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej, spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej,

• przestał być (w trakcie danego roku) podatnikiem, którego odpowiednio udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne nieposiadające praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym,

• w trakcie danego roku wszedł w posiadanie: (i) udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, (ii) tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, (iii) ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną oraz (iv) innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym,

• jako emitent papierów wartościowych dopuszczonych, emitent zamierzający ubiegać się lub ubiegający się o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego nie sporządza za okres opodatkowania ryczałtem sprawozdań finansowych zgodnie z MSR,

• będąc jednostką wchodzącą w skład grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR, sam nie sporządza sprawozdania zgodnie z MSR,

• nie prowadził ksiąg podatkowych lub dane wynikające z ksiąg podatkowych nie pozwalają na określenie wyniku finansowego netto,

• dokonał przejęcia innego podmiotu w drodze: (i) łączenia albo (ii) podziału podmiotów lub (iii) otrzymania wkładu niepieniężnego w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, chyba że:

– podmiot przejmowany, dzielony lub wnoszący wkład niepieniężny jest opodatkowany ryczałtem albo

– podmiot przejmowany, dzielony lub wnoszący wkład niepieniężny z dniem przejęcia lub wniesienia wkładu zamknie księgi rachunkowe, sporządzi sprawozdanie finansowe oraz dokona stosownych rozliczenia i ustaleń (art. 7aa ustawy), w zakresie transakcji pozostających w związku z przejmowanymi składnikami majątku,

• został przejęty przez inny podmiot w drodze: (i) łączenia lub (ii) podziału podmiotów, w tym podziału przez wydzielenie, lub (iii) wniesienia wkładu niepieniężnego w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, chyba że podmiot przejmujący jest opodatkowany ryczałtem.

Ryczałt od spółek jest bardzo atrakcyjną instytucją prawną.  Należy jednak mieć świadomość, że decyzja o wyborze ryczałtu jest decyzją długofalową.  Przy podejmowaniu różnego rodzaju gospodarczych należy więc brać pod uwagę nie tylko konsekwencje stricte ekonomiczne lecz również podatkowe.

Bernard Łukomski
radca prawny
doradca podatkowy
tel. +48 608 093 541