W pewnych sytuacjach otrzymywanie przez udziałowca (akcjonariusza) wynagrodzenia z tytułu wykonywania na rzecz spółki określonych świadczeń niepieniężnych może nie rodzić obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Dodatkowo, w przyszłym roku, tj. po wejściu w życie tzw. Nowego Ładu, od takiego wynagrodzenia może nie być naliczana i pobierana składka zdrowotna.
Zgodnie z art. 356 i art. 176 Kodeksu spółek handlowych wspólnicy (wspólnicy) będący osobami fizycznymi mogą być zobowiązani do świadczenia świadczeń niepieniężnych, które powtarzają się w każdym miesiącu kalendarzowym i polegają na wykonywaniu określonych czynności (np. usług) na rzecz spółki.
Powyższe regulacje pozwalają na stworzenie określonych relacji pomiędzy akcjonariuszem (wspólnikiem) a firmą, które pozwalają na osiągnięcie obopólnych korzyści. Zobowiązanie wspólników do określonych, powtarzalnych świadczeń niepieniężnych, zapisane w statucie (umowie) spółki, jest dodatkowym obowiązkiem, którego wykonanie ma przyczynić się do realizacji celów spółki. Spółka zyskuje korzyść pewności otrzymania określonych korzyści, a wspólnik (akcjonariusz) otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie, niezależnie od tego, czy spółka wykazuje zysk czy stratę na koniec roku obrotowego.
Katalog tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych nie zawiera w swej treści osób fizycznych wykonujących za wynagrodzeniem powtarzające się świadczenia niepieniężne w rozumieniu art. 176 i art. 356 Kodeksu spółek handlowych wyłącznie na podstawie postanowień statutu spółki.
Tym samym, samo wykonywanie przez akcjonariuszy (wspólników) świadczeń niepieniężnych za wynagrodzeniem nie powoduje powstania tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, w konsekwencji wypłacane wynagrodzenie nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne”.
Świadczenia niepieniężne, o których mowa w umowie (statucie) spółki, a do których zobowiązani mają być wspólnicy (akcjonariusze), mają charakter świadczeń powtarzających się co, jak się wydaje, implikuje iż nie są i nie powinny być one świadczeniami o charakterze ciągłym.
Natomiast bez znaczenia powinien być fakt, czy wspólnik (akcjonariusz) otrzymujący wynagrodzenie za wykonywanie świadczeń niepieniężnych jest dodatkowo zatrudniony na podstawie umowy o pracę lub innej umowy cywilnoprawnej ze spółką lub innym podmiotem.
Podsumowując, katalog tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń nie zawiera w swej treści osób fizycznych wykonujących, za wynagrodzeniem, powtarzające się świadczenia niepieniężne w rozumieniu art. 176 lub art. 356 Kodeksu spółek handlowych wyłącznie na podstawie umowy (statutu) spółki. W konsekwencji samo wykonywanie przez te osoby świadczeń niepieniężnych za wynagrodzeniem nie powoduje powstania tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych Tym samym wypłacane w oparciu o art. 176 lub art. 356 Kodeksu spółek handlowych wynagrodzenie nie powinno rodzić obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia zdrowotne.
Powyższe stanowisko i rozumienie przepisów zostało potwierdzone przez ZUS interpretacjach z 2019 r. oraz 2018 r.
Bernard Łukomski
radca prawny
doradca podatkowy
tel. 608093541