Najnowszy projekt Polskiego Ładu przewiduje obszerną nowelizację ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.  Część tej nowelizacji dotyczy ograniczenia w zaliczaniu wydatków do kosztów uzyskania przychodów.

Projektowane zmiany przewidują uchylenie art. 15e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.  Przepis ten w obecnym kształcie nakazuje wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów, między innymi, koszty:

• usług doradczych,
• badania rynku,
• usług reklamowych,
• zarządzania i kontroli,
• przetwarzania danych,
• ubezpieczeń,
• gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze,
• wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania, między innymi, z praw autorskich lub pokrewnych praw majątkowych, licencji, know-how.

Powyższy nakaz ma zastosowanie o ile wydatki te ponoszone są na rzecz podmiotów powiązanych oraz przekraczają określony poziom.

Ograniczenie, powyższe nie ma jednak zastosowania w przypadku kosztów usług bezpośrednio związanych z wytworzeniem lub nabyciem przez podatnika towaru lub świadczeniem usługi.  Innymi słowy, zaliczenie danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów uzależnione jest od wykazania, że wydatek ten jest bezpośrednio związany z wytworzeniem produktu (towaru lub usługi).  Uchylenie art. 15e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zniesie wymóg wykazania bezpośredniego związku pomiędzy wydatkiem na nabycie usługi a wytworzeniem produktu (towaru lub usługi).

Niestety, w Polskim Ładzie proponuje się wprowadzenie nowego, bardziej restrykcyjnego – jak się wydaje – ograniczenia poprzez nowelizację art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.  Nowe ograniczenie ma wprowadzić zakaz zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu tzw. ukrytej dywidendy wypłaconej w związku z wykonaniem pewnych świadczeń przez podmiot powiązany.

Zgodnie z projektem ustawy (Polski Ład) koszty będą stanowić ukrytą dywidendę, jeżeli:

• wysokość tych kosztów lub termin ich poniesienia w jakikolwiek sposób będzie uzależnione od osiągnięcia zysku przez podatnika lub wysokości tego zysku

lub

• racjonalnie działający podatnik nie poniósłby takich kosztów lub mógłby ponieść niższe koszty w przypadku wykonania porównywalnego świadczenia przez podmiot niepowiązany

lub

• koszty te obejmą wynagrodzenie za prawo do korzystania z aktywów, które stanowiły własność lub współwłasność wspólnika (akcjonariusza) lub podmiotu powiązanego ze wspólnikiem (akcjonariuszem) przed utworzeniem podatnika.

Co prawda, ograniczenia wymienione w lit. (b) i lit. (c) powyżej nie będą miały zastosowania jeżeli suma poniesionych w roku podatkowym kosztów stanowiących ukrytą dywidendę, będzie niższa niż kwota zysku brutto w rozumieniu przepisów o rachunkowości, uzyskanego w roku obrotowym, w którym koszty te zostały uwzględnione w wyniku finansowym podatnika.  Niestety, uzależnienie wynagrodzenia powiązanego podmiotu od zysku osiągniętego przez podatnika, tj. ograniczenie wymienione w lit. (a), nie znajduje akceptacji w świetle proponowanych zmian.

Dokonując analizy zawartych umów warto więc zwrócić przede wszystkim uwagę na to, czy wynagrodzenie płacone powiązanemu usługodawcy nie jest „w jakikolwiek sposób” uzależnione od osiągnięcia zysku przez podatnika (np. spółkę) lub od wysokości tego zysku.  Sformułowanie to (tj. „w jakikolwiek sposób”) wydaje się na tyle szerokie i pojemne, że może stanowić potencjalne źródło sporów z organami podatkowymi.  Również istnienie „jakiegokolwiek” związku pomiędzy „terminem poniesienia kosztu” a „osiągnięciem zysku” może stanowić kolejne źródło sporów podatników z administracją skarbową.  Każdy przecież wydatek aby stanowić koszt podatkowy musi być poniesiony w celu uzyskania przychodu.  Z kolei uzyskanie przychodu wiąże się siłą rzeczy z powstaniem zysku.  Pozostaje mieć nadzieję, że wyrażenie „w jakikolwiek sposób” nie będzie interpretowana tak szeroko.

Bernard Łukomski
radca prawny
doradca podatkowy
tel. +48 608 093 541