Year: 2021
Home2021

Rok: 2021

Instrumentalne wszczęcie postępowania karnego skarbowego. Warszawa, dnia 17.12.2021 r.

Zgodnie z art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania.

W uchwale z dnia 25.05.2021 r. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że kontrola decyzji podatkowych powinna koncentrować się na badaniu czy organy podatkowe nie wszczynają postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe w sposób instrumentalny – naruszający zasady działalności administracji publicznej w demokratycznym państwie prawnym.

Instrumentalne wszczęcie postępowania karnego skarbowego uderzałoby w zasadę zaufania do organów podatkowych, naruszając jednocześnie zasady pewności prawa i uzasadnionych oczekiwań wynikające z Konstytucji RP, a w przypadku podatków zharmonizowanych (VAT i akcyza) – także z prawa unijnego.

Zdaniem NSA sądy administracyjne mają obowiązek badać czy proceduralna czynność wszczęcia postępowania karnego skarbowego nie została wykorzystana tylko w celu nierozpoczęcia lub zawieszenia biegu terminu przedawnienia. Przeprowadzenie takiego badania jest dopuszczalne również na gruncie sprawy podatkowej (tj. sprawy odrębnej od sprawy karnej).  Dopiero w świetle wszechstronnej analizy okoliczności konkretnej sprawy podatkowej, związanych przeważnie ze zbliżającym się upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, podejmowanymi wcześniej w postępowaniu podatkowym czynnościami dowodowymi i aktywnością prowadzącego je organu podatkowego, można ustalić czy wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe nie wykorzystano jedynie do instrumentalnego wywołania skutku w postaci nierozpoczęcia lub zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.  O braku chęci realizowania celów postępowania karnego skarbowego, a przez to sztucznym wykorzystaniu instrumentu z tego postępowania do przedłużenia terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, może świadczyć chociażby brak realnej aktywności organów postępowania przygotowawczego po wszczęciu takiego postępowania.

W orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się, że postępowanie karno-skarbowe nie może być wszczynane jedynie w celu przedłużenia terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.  Sąd administracyjny może i powinien kontrolować, czy nie doszło do instrumentalnego wszczęcia sprawy karnej ze względu na wszystkie okoliczności sprawy podatkowej, a w szczególności w sytuacji, gdy wykorzystanie przepisów (art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej) związane jest z naruszeniem zasady zaufania do organów podatkowych, czy zasady uzasadnionych oczekiwań wywodzonej z prawa unijnego oraz art. 2 Konstytucji RP.

Przepisy Ordynacji podatkowej nie mogą być odczytywane tak, że pozwalają one na zawieszenie biegu terminu przedawnienia podatkowego w związku z każdym wszczęciem postępowania karnoskarbowego.  Taka interpretacja tych przepisów nie jest dopuszczalna jeżeli wszczęcie postępowania karnoskarbowego, ze względu na okoliczności sprawy podatkowej, nastąpiło z przekroczeniem zasady zaufania do organów podatkowych.

W prawie karnym i karnym skarbowym nie przewidziano drogi pozwalającej na zweryfikowanie prawidłowości czynności procesowej, jaką jest wszczęcia postępowania karnego, w momencie jej podjęcia mimo, że w prawie podatkowym skutek w postaci nierozpoczęcia lub zawieszenia biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego powiązano z dniem wszczęcia takiego postępowania.

Gdyby więc przyjąć, że sądy administracyjne zawsze są związane faktem wydania postanowienia o wszczęciu postępowania karnego/karno-skarbowego, bez względu na pozostałe okoliczności sprawy, oznaczałoby to, że istnieje obszar działalności organów administracji publicznej nie objęty kontrolą sądową.  Skutkowałoby to naruszeniem konstytucyjnej zasady gwarantującej każdemu prawo do sądu.  Zasada ta musi być realizowana w sposób rzeczywisty, a nie iluzoryczny, pomijający istotę chronionego uprawnienia, a skupiający się na jego aspektach formalnych.  Dlatego nie powinno być dopuszczalne w demokratycznym państwie prawnym, aby sądy administracyjne badające zgodność z prawem działalności administracji publicznej wyłączały spod swojej oceny elementy takiej działalności z tego tylko powodu, że jest ona następstwem działań tej administracji podejmowanych w ramach innej gałęzi prawa niż prawo podatkowe.

Z kolei z treści art. 269 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wynika, że uchwała ma moc wiążącą wszystkie sądy administracyjne.  Dopóki nie nastąpi zmiana uchwały, wszystkie sądy administracyjne muszą ją respektować.  Żaden sąd administracyjny nie może rozstrzygnąć sprawy w sposób sprzeczny z treścią uchwały i przyjmować wykładni prawa w sposób odmienny od tej zastosowanej w uchwale.  Należy pamiętać, że wydanie uchwały nie jest stanowieniem prawa.  Uchwała polega jedynie na dokonaniu interpretacji prawa (wskazaniu jak należy je rozumieć).  Z tego względu – w odniesieniu do uchwały NSA – nie ma zastosowania zasada nie działania prawa wstecz.  Innymi słowy, interpretacja prawa dokonana przez NSA w uchwale z dnia 25.05.2021 ma zastosowanie również do spraw wszczętych przed tą datą.

Bernard Łukomski
radca prawny
doradca podatkowy
Warszawa, dnia 17.12.2021

Powtarzające się świadczenia niepieniężne – brak obowiązku opłacania składek na ZUS i składki zdrowotnej. Warszawa, dnia 8 grudnia 2021 r.

W pewnych sytuacjach otrzymywanie przez udziałowca (akcjonariusza) wynagrodzenia z tytułu wykonywania na rzecz spółki określonych świadczeń niepieniężnych może nie rodzić obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Dodatkowo, w przyszłym roku, tj. po wejściu w życie tzw. Nowego Ładu, od takiego wynagrodzenia może nie być naliczana i pobierana składka zdrowotna.

Zgodnie z art. 356 i art. 176 Kodeksu spółek handlowych wspólnicy (wspólnicy) będący osobami fizycznymi mogą być zobowiązani do świadczenia świadczeń niepieniężnych, które powtarzają się w każdym miesiącu kalendarzowym i polegają na wykonywaniu określonych czynności (np. usług) na rzecz spółki.

Powyższe regulacje pozwalają na stworzenie określonych relacji pomiędzy akcjonariuszem (wspólnikiem) a firmą, które pozwalają na osiągnięcie obopólnych korzyści. Zobowiązanie wspólników do określonych, powtarzalnych świadczeń niepieniężnych, zapisane w statucie (umowie) spółki, jest dodatkowym obowiązkiem, którego wykonanie ma przyczynić się do realizacji celów spółki. Spółka zyskuje korzyść pewności otrzymania określonych korzyści, a wspólnik (akcjonariusz) otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie, niezależnie od tego, czy spółka wykazuje zysk czy stratę na koniec roku obrotowego.

Katalog tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych nie zawiera w swej treści osób fizycznych wykonujących za wynagrodzeniem powtarzające się świadczenia niepieniężne w rozumieniu art. 176 i art. 356 Kodeksu spółek handlowych wyłącznie na podstawie postanowień statutu spółki.

Tym samym, samo wykonywanie przez akcjonariuszy (wspólników) świadczeń niepieniężnych za wynagrodzeniem nie powoduje powstania tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, w konsekwencji wypłacane wynagrodzenie nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne”.

Świadczenia niepieniężne, o których mowa w umowie (statucie) spółki, a do których zobowiązani mają być wspólnicy (akcjonariusze), mają charakter świadczeń powtarzających się co, jak się wydaje, implikuje iż nie są i nie powinny być one świadczeniami o charakterze ciągłym.

Natomiast bez znaczenia powinien być fakt, czy wspólnik (akcjonariusz) otrzymujący wynagrodzenie za wykonywanie świadczeń niepieniężnych jest dodatkowo zatrudniony na podstawie umowy o pracę lub innej umowy cywilnoprawnej ze spółką lub innym podmiotem.

Podsumowując, katalog tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń nie zawiera w swej treści osób fizycznych wykonujących, za wynagrodzeniem, powtarzające się świadczenia niepieniężne w rozumieniu art. 176 lub art. 356 Kodeksu spółek handlowych wyłącznie na podstawie umowy (statutu) spółki. W konsekwencji samo wykonywanie przez te osoby świadczeń niepieniężnych za wynagrodzeniem nie powoduje powstania tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych Tym samym wypłacane w oparciu o art. 176 lub art. 356 Kodeksu spółek handlowych wynagrodzenie nie powinno rodzić obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia zdrowotne.

Powyższe stanowisko i rozumienie przepisów zostało potwierdzone przez ZUS interpretacjach z 2019 r. oraz 2018 r.

Bernard Łukomski
radca prawny
doradca podatkowy
tel. 608093541

Wykreślenie podatnika z rejestru podatników VAT. Warszawa, dnia 16.11.2021 r.

Zgodnie z art. 207 §§ 1 i 2  Ordynacji podatkowej organ podatkowy orzeka w sprawie w drodze decyzji, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej.  Decyzja rozstrzyga sprawę co do jej istoty albo w inny sposób kończy postępowanie w danej instancji.

Z kolei w świetle przepisu art. 96 ust. 9 pkt 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania o tym podatnika, jeżeli podatnik albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celno-skarbowego, dyrektora izby administracji skarbowej lub Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

W prawomocnym wyroku z 2021 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że ustawodawca w art. 96 ust. 9 pkt 4 u.p.t.u., mającym charakter procesowy, nie określił formy, w jakiej ma nastąpić wykreślenie z rejestru, a jedynie uregulował przesłanki takiego wykreślenia oraz wskazał, że organ podatkowy nie ma w takiej sytuacji obowiązku zawiadomienia o tym podatnika.  Jednakże z treści art. 207 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tj. Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 z późn. zm., dalej: O.p.) wynika, że zasadą jest, iż organ podatkowy orzeka w sprawie w drodze decyzji, a jak stanowi § 2 tego artykułu, decyzja rozstrzyga sprawę co do jej istoty albo w inny sposób kończy postępowanie w danej instancji.

Zdaniem WSA prawidłową formą załatwienia sprawy podatkowej jest, co do zasady, decyzja. Przed jej wydaniem, z uwagi na zasadę zaufania do organów podatkowych (art. 121 § 1 O.p.), z którą ściśle jest związana zasada informowania stron (art. 123 O.p.), obowiązkiem organu jest zapewnienie udziału podmiotu.

Nie jest natomiast dopuszczalne wykreślenie podatnika z omawianych rejestrów w przypadku, gdy dochodzi do niego z urzędu.  W takiej sytuacji, jak wyżej wskazano, organ podatkowy z własnej inicjatywy orzeka w sposób władczy o prawach i obowiązkach podatnika, co sprawia, że rozstrzygnięcie w takiej sprawie jest rozstrzygnięciem co do istoty w myśl art. 207 § 2 Ordynacji podatkowej, a zatem powinno ono przybrać formę decyzji.

W powyższym (prawomocnym) wyroku WSA stanął na stanowisku, że skoro wykreślając podatnika z rejestru VAT, na podstawie art. 96 ust. 9 pkt 4 u.p.t.u. organ podatkowy z urzędu decyduje o prawach i obowiązkach podatnika VAT – o utracie przez niego statusu zarejestrowanego podatnika – konieczne jest wydanie decyzji.

Dodatkowo WSA stwierdził, że przenoszenie sporu, na drogę postępowania sądowego, gdy w tej kwestii wcześniej nie wypowiadał się organ podatkowy w stosownym akcie administracyjnym, czyli decyzji, nie jest prawnie możliwe.  Sąd, o czym już była mowa, bada legalności działań i aktów organu podatkowego, które podjęto w postępowaniu administracyjnym”.  Co dodatkowo potwierdza konieczność wydania decyzji przez organ podatkowy.

Jak zauważył Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 2019 r. zarówno w piśmiennictwie, jak i orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowany jest pogląd, że orzeczenie organu podatkowego z urzędu w przedmiocie wykreślenia z rejestru podatników VAT rozstrzyga o prawach i obowiązkach podatnika (o jego statusie w zakresie podatku od towarów i usług).  W związku z tym niesie ze sobą daleko idące skutki prawne.  Jako czynność prawna stanowi zmierzające do wywołania bezpośrednich skutków prawnych władcze, kierowane na zewnątrz administracji oświadczenie woli kompetentnego podmiotu, wyrażające rozstrzygnięcie co do konsekwencji prawnych.  Jako orzeczenie kształtujące uprawnienia i obowiązki podatnika rozstrzyga zatem co do istoty sprawę utraty statusu zarejestrowanego podatnika i jako takie powinno zostać uzewnętrznione w formie zapewniającej podatnikowi należytą ochronę przed potencjalną samowolą organów podatkowych.

Tym samym, jako orzeczenie rozstrzygające sprawę co jej istoty, ingerujące w sferę uprawnień, powinno zostać dokonane w formie decyzji organu podatkowego (wyrok Naczelnego Sądy Administracyjnego z 2016 r.; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 2018 r.).

Bernard Łukomski
radca prawny
doradca podatkowy
tel. +48 608 093 541

Ukryta dywidenda – nowe ograniczenia kosztów uzyskania przychodów według Polskiego Ładu. Warszawa, dnia 14 września 2021 r.

Najnowszy projekt Polskiego Ładu przewiduje obszerną nowelizację ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.  Część tej nowelizacji dotyczy ograniczenia w zaliczaniu wydatków do kosztów uzyskania przychodów.

Projektowane zmiany przewidują uchylenie art. 15e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.  Przepis ten w obecnym kształcie nakazuje wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów, między innymi, koszty:

  • usług doradczych,
  • badania rynku,
  • usług reklamowych,
  • zarządzania i kontroli,
  • przetwarzania danych,
  • ubezpieczeń,
  • gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze,
  • wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania, między innymi, z praw autorskich lub pokrewnych praw majątkowych, licencji, know-how.

Powyższy nakaz ma zastosowanie o ile wydatki te ponoszone są na rzecz podmiotów powiązanych oraz przekraczają określony poziom.

Ograniczenie, powyższe nie ma jednak zastosowania w przypadku kosztów usług bezpośrednio związanych z wytworzeniem lub nabyciem przez podatnika towaru lub świadczeniem usługi.  Innymi słowy, zaliczenie danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów uzależnione jest od wykazania, że wydatek ten jest bezpośrednio związany z wytworzeniem produktu (towaru lub usługi).  Uchylenie art. 15e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zniesie wymóg wykazania bezpośredniego związku pomiędzy wydatkiem na nabycie usługi a wytworzeniem produktu (towaru lub usługi).

Niestety, w Polskim Ładzie proponuje się wprowadzenie nowego, bardziej restrykcyjnego – jak się wydaje – ograniczenia poprzez nowelizację art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.  Nowe ograniczenie ma wprowadzić zakaz zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu tzw. ukrytej dywidendy wypłaconej w związku z wykonaniem pewnych świadczeń przez podmiot powiązany.

Zgodnie z projektem ustawy (Polski Ład) koszty będą stanowić ukrytą dywidendę, jeżeli:

  • wysokość tych kosztów lub termin ich poniesienia w jakikolwiek sposób będzie uzależnione od osiągnięcia zysku przez podatnika lub wysokości tego zysku

lub

  • racjonalnie działający podatnik nie poniósłby takich kosztów lub mógłby ponieść niższe koszty w przypadku wykonania porównywalnego świadczenia przez podmiot niepowiązany

lub

  • koszty te obejmą wynagrodzenie za prawo do korzystania z aktywów, które stanowiły własność lub współwłasność wspólnika (akcjonariusza) lub podmiotu powiązanego ze wspólnikiem (akcjonariuszem) przed utworzeniem podatnika.

Co prawda, ograniczenia wymienione w lit. (b) i lit. (c) powyżej nie będą miały zastosowania jeżeli suma poniesionych w roku podatkowym kosztów stanowiących ukrytą dywidendę, będzie niższa niż kwota zysku brutto w rozumieniu przepisów o rachunkowości, uzyskanego w roku obrotowym, w którym koszty te zostały uwzględnione w wyniku finansowym podatnika.  Niestety, uzależnienie wynagrodzenia powiązanego podmiotu od zysku osiągniętego przez podatnika, tj. ograniczenie wymienione w lit. (a), nie znajduje akceptacji w świetle proponowanych zmian.

Dokonując analizy zawartych umów warto więc zwrócić przede wszystkim uwagę na to, czy wynagrodzenie płacone powiązanemu usługodawcy nie jest „w jakikolwiek sposób” uzależnione od osiągnięcia zysku przez podatnika (np. spółkę) lub od wysokości tego zysku.  Sformułowanie to (tj. „w jakikolwiek sposób”) wydaje się na tyle szerokie i pojemne, że może stanowić potencjalne źródło sporów z organami podatkowymi.  Również istnienie „jakiegokolwiek” związku pomiędzy „terminem poniesienia kosztu” a „osiągnięciem zysku” może stanowić kolejne źródło sporów podatników z administracją skarbową.  Każdy przecież wydatek aby stanowić koszt podatkowy musi być poniesiony w celu uzyskania przychodu.  Z kolei uzyskanie przychodu wiąże się siłą rzeczy z powstaniem zysku.  Pozostaje mieć nadzieję, że wyrażenie „w jakikolwiek sposób” nie będzie interpretowana tak szeroko.

Bernard Łukomski
radca prawny
doradca podatkowy
tel. +48 608 093 541

 

Przestępstwo skarbowe i wyłączenie karania – art. 16a Kodeksu karnego skarbowego. Warszawa, dnia 10 września 2021 r.

Najnowszy projekt Polskiego Ładu przewiduje nowelizację art. 16a Kodeksu karnego skarbowego umożliwiającego uniknięcie odpowiedzialności karnej w zakresie wadliwego złożenia deklaracji podatkowej. Projektowany przepis zwolni z odpowiedzialności również osoby odpowiedzialne za przesłanie ksiąg.

Zgodnie z aktualnym brzmieniem tego przepisu nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe jedynie ten, kto:

(1) złożył prawnie skuteczną, w rozumieniu przepisów ustawy – Ordynacja podatkowa albo w rozumieniu przepisów ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, korektę deklaracji podatkowej i
(2) w całości uiścił, niezwłocznie lub w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ, należność publicznoprawną uszczuploną lub narażoną na uszczuplenie.

Jednakże w przypadku deklaracji dotyczących osób prawnych trudno było sprawcy (tj. osobie fizycznej) spełnić wymóg „uiszczenia” należności publicznoprawnej (np. podatku VAT przypadającego do zapłaty przez spółkę). Członek zarządu, CFO, księgowy itp. nie mogą przecież płacić podatków ze swoich środków w imieniu zarządzanych przez siebie spółek. Projektowane brzmienie art. 16a kodeksu karnego skarbowego przewiduje więc jedynie konieczność uiszczenia należności bez żądania aby ta należność została uiszczona przez samego sprawcę.

Projektowany przepis stanowi, że jeżeli w związku z czynem zabronionym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej, uniknięcie odpowiedzialności możliwie jest tylko wtedy, gdy należność ta została uiszczona niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie wyznaczonym przez finansowy organ postępowania przygotowawczego. Innymi słowy, konieczne jest zapłacenie podatku bez oczekiwania na jakiekolwiek wskazania w tym zakresie ze strony organów. Ważne jest jednak aby uiszczona kwota była w prawidłowej wysokości. W przeciwnym wypadku uniknięcie odpowiedzialności karnej nie będzie możliwe.

Ponadto projektowany przepis art. 16a kodeksu karnego skarbowego uściśla, kto może skorzystać z jego dobrodziejstwa wskazując, iż chodzi o sprawcę czynu zabronionego dotyczącego :
(1) złożenia deklaracji lub
(2) przesłania księgi.

Przepis w dotychczasowym brzmieniu definiował beneficjenta tej regulacji wskazując na tę osobę w sposób ogólny, poprzez odniesienie się do działań (czynności) ją ekskulpujących, podjętych post factum.

Co bardzo ważne, projektowany przepis doprecyzowuje, że zwolnienia z odpowiedzialności nie stosuje się, jeżeli przed złożeniem korekty deklaracji lub księgi wszczęto postępowanie przygotowawcze o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe lub ujawniono w toku toczącego się postępowania przygotowawczego to przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe.

Bernard Łukomski
radca prawny
doradca podatkowy
tel. +48 608 093 541

Sprzedaż nieruchomości a VAT. Zarząd majątkiem osobistym. Warszawa, dnia 2 września 2021 r.

Organy podatkowe uznają, iż posłużenie się pełnomocnikiem, który przygotuje daną nieruchomość do sprzedaży, równoznaczne jest z prowadzeniem przez jej właściciela działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku VAT.  Organy stoją na takim samym stanowisku nawet jeśli pełnomocnikiem jest nabywca nieruchomości.  Zbywca nieruchomości uznawany jest za działającego w charakterze podatnika VAT nawet w przypadku jednorazowej (sporadycznej) transakcji.  Tak radykalne stanowisko prezentowane jest przez organy nawet w przypadku udzielenia pełnomocnictwa przyszłemu nabywcy, który uzależnia kupno danej nieruchomości od zmiany jej statusu prawnego i sam chce zająć się odpowiednimi formalnościami.  Organy prezentują takie stanowisko mimo odmiennych ocen wyrażanych przez wojewódzkie sądy administracyjne.

Podatnik bronił się wskazując, że czynności dotyczące utrzymania statusu działki budowlanej oraz wniosek o wyłączeniu z produkcji leśnej zostały dokonane na wyraźne zlecenie kupującego, który oczekiwał, że w momencie sprzedaży nieruchomość będzie zgodna z jego wymogami.

Właściciel nieruchomości udzielił kupującemu zgody, aby w jego imieniu i na jego rzecz mógł dokonywać niezbędnych czynności (prowadzić wszelkie sprawy formalno-prawne związane z całym procesem poprzedzającym wydanie decyzji lokalizacyjnych i decyzji pozwolenia na budowę, występować do dostawców wszystkich mediów w celu podłączenia planowanej inwestycji do niezbędnych sieci, uzyskiwania wszelkich decyzji, postanowień, uzgodnień i opinii w celu poprawnego podłączenia inwestycji do niezbędnych mediów, itp.).

Pomimo tego organ uznał, że w związku ze sprzedażą nieruchomości podatnik stał się podatnikiem podatku od towarów i usług dla tej jednej czynności jaką była sprzedaż nieruchomości.  Tym samym, zdaniem organu, czynność sprzedaży nieruchomości powinna była podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.  Organ uznał, że działania podatnika wykraczały poza zakres zarządu majątkiem prywatnym i należało je uznać za działalność gospodarczą w zakresie obrotu nieruchomościami.

Wojewódzki sąd administracyjny w wyroku z czerwca 2021 r. nie zgodził się z oceną organu i przypomniał, że działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług jest wszelka działalność producentów, handlowców lub innych usługodawców także wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo, lecz w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

Zdaniem sądu czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej.  Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży dokonanych nie ma charakteru decydującego, gdyż zakres transakcji sprzedaży nie może stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą.

Inaczej wygląda sytuacja, gdy podatnik podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażuje środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców.  Takie aktywne działania mogą polegać na przykład na uzbrojeniu terenu albo na działaniach marketingowych.  Działania takie nie należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym, w związku z czym w takiej sytuacji dostawy terenu budowlanego nie można uznać za czynność związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności.

Zdaniem sądu do uznania, iż dana osoba działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, konieczne jest ustalenie, że prowadzi ona zawodowo, w sposób profesjonalny działalność gospodarczą w zakresie obrotu nieruchomościami.  Wymaga to każdorazowo zbadania, czy dana transakcja, została zrealizowana w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej w tym konkretnym zakresie.  Nie wystarczy samo stwierdzenie, że dana osoba prowadzi działalność gospodarczą w ogóle.  Musi to być działalność o określonym profilu, ponieważ wykonanie danej czynności nawet wielokrotnie nie przesądza o jej opodatkowaniu.  Przyjęcie, iż dana osoba fizyczna sprzedając grunty działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą wymaga ustalenia, że jej działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną), czego przejawem jest taka aktywność tej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną.

Przy ocenie działalności osoby sprzedającej nieruchomości należy uwzględniać także działania na poszczególnych etapach aktywności sprzedającego w ich całokształcie, a nie wyłącznie osobno.

Z tych oczywistych względów, zdaniem sądu, brak było podstaw do uznania za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT, podejmowanych przez sprzedającego czynności mieszczących się w zwykłym zarządzie własnym majątkiem (tzn. mających na celu prawidłowe gospodarowanie tym majątkiem oraz zaspokajanie swoich potrzeb).

Mimo jasnego i – jak się wydaje – przekonującego stanowiska wyrażonego przez wojewódzki sąd administracyjny, organ zdecydował się na wniesienie skargi kasacyjnej.  Oznacza to, że podatnicy zbywający nieruchomości narażeni będą w najbliższym czasie na spory z fiskusem.  Jednocześnie spowoduje to niepewność na rynku nieruchomości i zwiększy ryzyko transakcyjne.

Bernard Łukomski
radca prawny
tel.: 608 093 541

Ryczałt i podatek liniowy jednocześnie. Ryczałt i podatek liniowy równolegle. Warszawa, dnia 27.08.2021 r.

Zdarza się, że podatnicy opłacający podatek liniowy (stawka 19%) prowadzą działalność, która – przynajmniej w części – mogłaby być opodatkowana niższą stawką podatku, tj. podatkiem zryczałtowanym (np. 8,5% lub nawet 3%).  Zastosowanie takiego rozwiązania przez przedsiębiorcę mogłoby znakomicie zmniejszyć jego obciążenia podatkowe zarówno w kontekście obecnych przepisów, jak i proponowanych rozwiązań Polskiego Ładu.

Jak wiadomo Polski Ład ma wprowadzić dodatkowy podatek – tzw. składkę zdrowotną, która ma być obliczana jako procent od dochodu.  W przypadku podatników opłacających podatek liniowy stawka ta ma być większa niż w przypadku podatników opłacających podatek zryczałtowany.  Uważna analiza przepisów ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne prowadzi do wniosku, iż takie rozwiązanie jest możliwe i dopuszczalne.

Okazuje się, że również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził w wydanych przez siebie interpretacjach, że dopuszczalne jest aby jedna i ta sama osoba płaciła w odniesieniu do części swojej działalności podatek liniowy, w odniesieniu do innej części podatek zryczałtowany.

Przyjmuje się, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wyłączają – pod pewnymi warunkami – rozwiązania, w ramach którego prowadzący działalność gospodarczą samodzielnie będzie opłacał tzw. podatek liniowy, a z innej działalności będzie korzystał z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Przede wszystkim podatnicy mogą opłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych pod warunkiem, że osiągnięte w roku poprzedzającym rok podatkowy przychody nie przekroczą 2 000 000 euro, rozpatrywane oddzielnie w odniesieniu do każdej prowadzonej działalności.

Przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne nie przewidują wyłączenia z opodatkowania w formie ryczałtu podatników prowadzących inną pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach określonych w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (np. na zasadach ogólnych – tj. opodatkowanej według skali lub w formie podatku liniowego).

Podkreślić należy, że wybór sposobu opodatkowania określony w art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. podatek liniowy) dotyczy wyłącznie form prowadzonej działalności, do których mają zastosowanie przepisy tejże ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.  Oznacza to jedynie, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje, że nie jest dopuszczalne opodatkowanie części działalności według skali podatkowej a pozostałej części podatkiem liniowym.

 

Bernard Łukomski
radca prawny
doradca podatkowy
tel.: 608093541

Ubezpieczenia społeczne członków zarządu wynagradzanych na podstawie uchwały wspólników

Ubezpieczeniom społecznym w Polsce podlegają ściśle określone kategorie osób.  Przede wszystkim chodzi o pracowników i przedsiębiorców.

Powszechnie przyjmuje się, że członek zarządu otrzymujący wynagrodzenie, wyłącznie na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników, nie należy do żadnej kategorii osób podlegających ubezpieczeniom społecznym w Polsce.

Powyższe wynika również z tego, że – jak się powszechnie przyjmuje – uchwała wspólników powołująca daną osobę do pełnienia funkcji członka zarządu oraz przyznająca takiej osobie wynagrodzenie nie stanowi umowy.

Osoba powołana na członka zarządu, aby otrzymywać wynagrodzenie nie musi być zatrudniona jedynie na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia czy innej umowy cywilnoprawnej, do której stosuje się przepisy o zleceniu. Członek zarządu spółki powołany do pełnienia tej funkcji wyłącznie na podstawie uchwały właściwego organu spółki nie podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych. Dlatego brak jest obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu wynagrodzenia otrzymywanego przez członka zarządu za pełnioną funkcję.  W konsekwencji wynagrodzenie wypłacone członkowi zarządu, z tytułu pełnionej funkcji na podstawie samego powołania nie będzie podlegało obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe.  Takie stanowisko zajął Zakład Ubezpieczeń Społecznych między innymi w piśmie z dnia 18 października 2019 r.

Bernard Łukomski
radca prawny
doradca podatkowy
bernard.lukomski@kpbl.pl
tel. 608 093 541
Warszawa, dnia 20.07.2021 r.

8,5% podatek ryczałtowy – usługi związane z oprogramowaniem – usługi informatyczne – informatyk a podatek ryczałtowy – ryczałt dla informatyka – usługi informatyków – opodatkowanie informatyków – IP Box – Research and Development – Badania + Rozwój

Dzięki ostatnim interpretacjom Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej pojawiła się dla informatyków kolejna (oprócz ulg IP Box oraz R&D) możliwość atrakcyjnego opodatkowania.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi:

  1. 15% przychodów ze świadczenia, między innymi, usług związanych z nadawaniem programów ogólnodostępnych i abonamentowych (PKWiU dział 60), z doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego (PKWiU 62.02.10.0), związanych z oprogramowaniem (PKWiU ex 62.01.1), objętych grupowaniem „Oryginały oprogramowania komputerowego” (PKWiU 62.01.2), związanych z doradztwem w zakresie oprogramowania (PKWiU ex 62.02), w zakresie instalowania oprogramowania (PKWiU ex 62.09.20.0), związanych z zarządzaniem siecią i systemami informatycznymi (PKWiU 62.03.1) [art. 12 ust. 1 pkt 2 lit. h)],

 

  1. 8,5% przychodów z działalności usługowej [art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. a)].

Zdaniem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, wyrażonym w niedawno wydanej interpretacji, co do zasady – przychody uzyskiwane ze świadczenia usług związanych z projektowaniem i rozwojem technologii informatycznych dla sieci i systemów komputerowych, niezwiązanych z oprogramowaniem, mogą być opodatkowane stawką ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w wysokości 8,5%.

W drodze indywidualnej interpretacji należy potwierdzić, czy konkretne usługi świadczone przez daną osobę nie mieszczą się w punkcie 1 powyżej.  W takim przypadku powinno być możliwe skorzystanie z niższej – 8,5% stawki zryczałtowanego podatku dochodowego.

Istnieje więc możliwość skorzystania z bardzo atrakcyjnej formy opodatkowania przez informatyków, którzy nie mogą skorzystać z ulgi IP Box lub nie chcą skorzystać z ulgi R&D.

Bernard Łukomski
radca prawny
doradca podatkowy
tel. 608093541
Warszawa, dnia 9 czerwca 2021 r.

Zakres odpowiedzialności członka zarządu – zgłoszenia wniosku o upadłość – obowiązek prowadzenia spraw spółki – obowiązek kontrolowania stanu finansowego i majątku – oszustwo podatkowe – uwolnienie się od odpowiedzialności – stan niewypłacalności – zaprzestanie wykonywania wymagalnych zobowiązań. Warszawa, dnia 1.06.2021 r.

W wyroku z kwietnia 2021 r. Naczelny Sąd Administracyjny zajął się kwestią możliwości uwolnienia się członka zarządu od odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe kierowanej przez niego spółki.  Orzeczenie należy ocenić jako bardzo restrykcyjne i niekorzystne dla członków zarządu.

Najważniejszą tezą sformułowaną przez NSA jest stwierdzenie, że powstanie zaległości podatkowej ma charakter obiektywny i jest niezależne od wydania przez organ podatkowy decyzji określającej prawidłową wysokość zobowiązania podatkowego.  Teza ta determinuje całkowicie sytuację prawną członka zarządu, gdyż według NSA członkowie zarządu powinni zgłaszać wniosek o upadłości spółki w sytuacji, gdy mogą nie wiedzieć o konieczności jego złożenia.

Słusznie NSA stwierdził, że charakter funkcji członka zarządu wiąże się ze zwiększonym zakresem odpowiedzialności, w tym za skutki działania kierowanej spółki.  Dlatego członkowie zarządu, w sytuacji gdy spółka nie jest w stanie zaspokoić wszystkich swych zobowiązań, mają obowiązek zgłoszenia wniosku o upadłość lub otwarcie postępowania układowego.

Ponieważ do obowiązków zarządu należy prowadzenie spraw spółki, to nie może on uwolnić się od odpowiedzialności powołując się na okoliczność, że w dacie pełnienia funkcji członka zarządu, nie występowały okoliczności zobowiązujące go do złożenie wniosku o upadłość i nie ponosi żadnej winy w niezgłoszeniu takiego wniosku.  W sprawie będącej przedmiotem omawianego wyroku spółka świadomie uczestniczyła – co stwierdziły organy podatkowe – w oszustwie podatkowym i powstały zaległości podatkowe.  Niestety kwestii świadomości spółki nie można badać w sprawie dotyczącej bezpośrednio członka zarządu.

Co ważne, dla określenia stanu niewypłacalności nie ma znaczenia przyczyna niewykonywania zobowiązań podatkowych.  Niewypłacalność istnieje zarówno wtedy, gdy spółka (dłużnik) nie ma środków, lecz także wtedy, gdy spółka (dłużnik) nie wykonuje zobowiązań z innych przyczyn (np. świadomie nie ujawnia, czy też nie deklaruje zobowiązań podatkowych tak jak w omawianym przypadku).

Dlatego złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości jest uzależnione od zaprzestania wykonywania wymagalnych zobowiązań.  Z tego względu – zdaniem NSA – nie ma potrzeby ustalać wartości majątku spółki i jej kondycji finansowej.  Nawet w przypadku bardzo dobrej kondycji finansowej spółki, ale przy jednoczesnym niewykonywaniu wymagalnych zobowiązań następuje niewypłacalność i obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub wszczęcie postępowania naprawczego.

W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że dla oceny właściwego czasu do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości należy uwzględniać kwoty zobowiązań podatkowych powstających z mocy prawa, które nie zostały zadeklarowane w ogóle, bądź we właściwej wysokości w terminach przewidzianych w ustawach, także wówczas, gdy decyzje podatkowe określające to zobowiązanie bądź określające je w wysokości wyższej niż deklarowana zostaną wydane, gdy członek zarządu nie pełni już swojej funkcji.

W sytuacji, w której po okresie pełnienia funkcji przez członka zarządu ujawniono istnienie zaległości podatkowej powstałej w czasie pełnienia przez niego tej funkcji w spółce-dłużniku, przed wydaniem przeciwko spółce decyzji określającej prawidłową wysokość jej zobowiązań, nie powinny podlegać badaniu okoliczności uwalniające od odpowiedzialności ponieważ odpowiedzialność członka zarządu – zdaniem NSA – jest w takiej sytuacji ewidentna.

Zdaniem NSA nawet w przypadku braku możliwości formalnego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, z uwagi na to, że jedynym jej wierzycielem jest państwo nie można przyjąć, kierując się ogólnymi zasadami wynikającymi z norm Konstytucji RP, w tym w szczególności zasady równości wobec prawa, iż byli członkowie spółek, w których występuje jeden wierzyciel są w uprzywilejowanej sytuacji mogąc wykazywać, iż w stosunku do nich dochodzi do zaistnienia przesłanek egzoneracyjnych.

Sprawa dotyczyła  zobowiązań podatkowych spółki za lata 2013 i 2014.

Bernard Łukomski
radca prawny
doradca podatkowy
Tel.: +48608093541