Art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: p.a.p.p.) stanowi, że „utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną”.

Jednakże, niezależnie od tego czy postać jest ukończona czy też nie, z powyższego wynika, że za każdym razem musimy mieć do czynienia z utworem aby móc skorzystać z podwyższonych, 50% kosztów uzyskania przychodu. Z tego względu konieczna jest zawsze analiza każdego, konkretnego przypadku aby móc ocenić, czy mamy do czynienia z takim utworem mającym postać nieukończoną, czy też nie. Zdarzyć się bowiem może, że w trakcie roku/miesiąca, powstają kolejne wersje różnych raportów, analiz, opracowań, prezentacji, programów komputerowych itp. Być może mogłyby one zostać uznane za „utwory w postaci nieukończonej”, jednak wymagałoby to dodatkowej, odrębnej analizy pod kątem ustalenia czy dana wersja raportu, analizy, opracowania, prezentacji może zostać uznana za „przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia” (art. 1 ust. 1 p.a.p.p.), tj. czy spełnia kryteria utworu z rozumieniu p.a.p.p.

Z kolei art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: u.p.d.o.f.) stanowi wyraźnie, że „koszty uzyskania niektórych przychodów określa się z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami – w wysokości 50% uzyskanego przychodu, z zastrzeżeniem ust. 9a i 9b, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód”.

Podsumowując powyższe, w świetle art. 22 ust. 9 pkt 3 u.p.d.o.f. podwyższone (tj. 50%) koszty uzyskania przychodów przysługują twórcom z tytułu korzystania przez nich z praw autorskich, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami. W sytuacji gdy nie powstanie utwór trudno jest mówić o korzystaniu z praw autorskich czy rozporządzaniu nimi. Innymi słowy, gdy nie powstanie utwór trudno mówić aby pracownik/twórca osiągnął przychód z rozporządzania prawami autorskimi. Skoro pracownik/twórca nie rozporządza w danym miesiącu prawami autorskimi (gdyż nie powstał utwór, chociażby w postaci nieukończonej), nie otrzymuje więc stosownego (tj. wymaganego przepisami u.p.d.o.f.) stosownego przychodu. Skoro pracownik/twórca nie otrzymuje stosownego przychodu, nie można mówić o koszcie uzyskania przychodu, który nie powstał. W takim przypadku pracownik/twórca uzyskuje „zwykły” przychód, podlegający opodatkowaniu na ogólnych zasadach.

Bernard Łukomski
Radca prawny
tel. +48 608 093 541
Warszawa, dnia 16.04.2020 r.